Wat is de Moreelwijzer?
We maken maandelijks ontzettend veel commerciële keuzes. De boodschappen die we doen, de streamingdiensten die we afnemen, de tankstations waar we tanken, de kleding die we kopen, de media die we consumeren, etc. We zijn ons onvoldoende bewust van het effect van die ogenschijnlijk onbeduidende keuzes.
Met de moreelwijzer willen wij je helpen om op basis van gedegen onderzoek je keuzepatronen aan te passen. Hierdoor draag je op een toegankelijke manier bij aan een eerlijkere, gezondere en veiligere wereld.
Je hebt macht als individu
"Als ik mijn afval scheid, maar mijn buren niet, dan heeft het toch geen zin?" Het is gemakkelijk om de invloed van een individu te bagatelliseren. Deze denkwijze onderschat de voorbeeldfunctie die uitgaat van bewuste gedragsverandering. Daarnaast is aanbod in veel gevallen een directe reflectie van vraag — vraag die ontstaat vanuit individuen met vergelijkbare wensen.
Als genoeg consumenten goed geïnformeerd zijn en bereid zijn om andere keuzes te maken vanuit morele overwegingen, zal het simpelweg zo zijn dat het aanbod zich aanpast — en daarmee de toeleveringsketens.
In een wereld waar de markt bepaald, is de goed geïnformeerde consument invloedrijker dan je denkt.
Het uitbrengen van je stem bij verkiezingen is maar één van de manieren waarop je invloed kunt uitoefenen op je omgeving. De markt schept vandaag de dag grotendeels de politieke, economische en sociale realiteit. Het maken van bewuste keuzes over wat je gebruikt en aanschaft heeft direct invloed op de manier waarop de wereld werkt.
Een goede informatiepositie is essentieel voor goed burgerschap.
Om jouw vrijheid van meningsuiting, stemrecht, recht op vereniging en demonstratierecht constructief in te kunnen zetten is het belangrijk dat je weet wat de feiten zijn, wie wat bezit en welke belangen er spelen. Het begint met de vaardigheid om waarheid van onwaarheid te kunnen onderscheiden.
Door te weten wat er echt speelt, ontwapen je actoren die misbruik willen maken van een complexe situatie.
Het wordt vaak gezegd: onder druk wordt alles vloeibaar. In tijden van crisis verblindt de complexiteit van de situatie gecombineerd met psychologische stress de massa waardoor actoren met slechte intenties meer ruimte hebben om hun gang te gaan. Het is belangrijk om patronen en communicatiestijlen te kunnen herkennen om de schade (vergroting van de ongelijkheid) te beperken.
Om polarisatie te verminderen is het nodig om je bubbel permanent te verlaten.
De werking van de algoritmes op de meeste sociale media zorgt voor een feedbackloop die men ervan weerhoudt om zicht te hebben op de volledige waaier van meningen en feiten. Samenwerken of een degelijk gesprek voeren wordt steeds lastiger wanneer men geen overeenstemming heeft over feiten en er geen sprake meer is van een gedeelde realiteit.
Mechanismes van verandering
Innovatie en sectorverstoring
Consumentenvraag naar ethische alternatieven stimuleert innovatie. Zowel start-ups als gevestigde bedrijven ontwikkelen nieuwe producten of bedrijfsmodellen om aan morele voorkeuren te voldoen, soms met verstoring van hele sectoren tot gevolg.
Investeringen en financiële markten
Ethisch consumentisme strekt zich uit tot investeringen. Mensen kiezen steeds vaker voor bedrijven met sterke Environmental, Social, and Governance (ESG)-resultaten, waardoor kapitaal naar verantwoorde bedrijven stroomt.
Vraag en aanbod
Elke aankoop is een stem. Wanneer consumenten consequent producten of diensten kiezen die aansluiten bij hun morele waarden (bijv. eerlijke handel, milieuvriendelijk, cruelty-free), geven ze aan dat er vraag is naar deze eigenschappen. Bedrijven reageren hierop door hun aanbod aan te passen om aan die vraag te voldoen, wat vaak leidt tot veranderingen in de hele sector.
Hoe gebruik je de moreelwijzer?
We publiceren artikelen over de werkelijke eigenaren van bedrijven, vervuiling of mensonterende omstandigheden in toeleveringsketens, maatschappelijke implicaties van bepaalde diensten/producten, discrepanties tussen het marketingverhaal van bedrijven en de realiteit, belangen die spelen bij politieke keuzes die gemaakt worden, waarom er gekozen wordt voor een bepaald narratief — en hoe zich dat verhoudt tot de werkelijkheid.
Lees artikelen over onderwerpen die je aan het hart gaan.
Niet iedereen houdt zich bezig met dezelfde onderwerpen. En dat hoeft ook niet. De één zal zich enorm betrokken voelen bij het leed in Gaza en Israël, de ander bij het leed in Oekraïne en Rusland. We adviseren om niet het leed van de wereld te dragen maar selectief te kiezen voor onderwerpen waar je graag op een positieve manier invloed op wil uitoefenen.
Maak andere keuzes wanneer de mogelijkheid zich aanbiedt.
Het is in veel gevallen niet nodig om je hele leven overhoop te gooien om je doel te bereiken. Zolang je bij toekomstige keuzes — wanneer die zich op een organische manier aanbieden — op basis van de kennis die je hebt een afgewogen keuze maakt, maken we de wereld gegarandeerd een stukje beter.
Deel informatie met anderen.
Het is niet nodig om moraliteit te prediken of om mensen onder druk te zetten om dezelfde keuzes als jij te maken. Vaak bewerkstelligt dit niet wat je graag wil bereiken. Het kan wel helpen om kennis paraat te hebben wanneer iemand er een vraag over stelt of wanneer het onderwerp ter sprake komt. Wat zeker is: informatie heeft altijd invloed op gedrag. Pas als iemand in aanraking is gekomen met bepaalde informatie, is er een kans dat diegene een andere keuze maakt in de toekomst.
Welke criteria hanteren we om iets al dan niet af te raden?
Quod tibi fieri non vis, alteri ne feceris.
Iedereen kent de Gouden Regel uit zijn kindertijd: "Behandel anderen zoals je zelf behandeld wilt worden." Toch wordt dit principe in de praktijk vaak niet toegepast. Het geldt namelijk ook voor situaties waarin jouw keuzes anderen indirect schaden. Als je een broek koopt die gefabriceerd is in een sweatshop, terwijl je thuis twintig ongedragen broeken in de kast hebt liggen, geef je — bewust of onbewust — toestemming dat jouw verlangens ten koste gaan van het welzijn en de gezondheid van een ander.
Wij hanteren de Gouden Regel als uitgangspunt in alle casussen waarover we schrijven. Ook in situaties van indirecte schade.
Kleptocratie & corruptie.
Bedrijven die bewust zaken doen met kleptocratieën, dictators, corrupte organisaties of overheden scoren per definitie slecht in onze moraalwijzer. Dit geldt niet voor merken die simpelweg producten verkopen in een dictatuur, zoals een laptopfabrikant. Wel richt onze beoordeling zich op bedrijven die direct samenwerken met de corrupte partijen zelf — bijvoorbeeld een energiebedrijf dat olie koopt van een staatsbedrijf onder een dictatoriaal regime.
Om het olievlek effect van corruptie te voorkomen, is een onvermurwbare aanpak essentieel. Het principe "het doel heiligt de middelen" aanvaarden we in deze context nagenoeg nooit. Corruptie bestrijden vereist het stellen van heldere grenzen en consequente actie.
Zero tolerance voor mis- en desinformatie.
Elke onderneming, overheid, organisatie of burger die mis- of desinformatie creëert, beschikbaar stelt of verspreidt, zal door ons negatief worden beoordeeld.
Universele Verklaring van de Rechten van de Mens.
Een product of dienst kan enkel door ons aangeraden worden als het getoetst is aan alle artikelen van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens.
